Geur, een zintuig waar menig mens een haat-liefdeverhouding mee heeft. Iedereen houdt van lekker eten, lekkere parfum, frisse schoonmaakmiddelen en de geur van de lente. Toch is het een zintuig wat niet super geliefd is. Het lijkt erop dat mensen bij geuren de neiging hebben vooral te denken aan vieze luchtjes. Worden we gedurende een dag dan meer met vieze geuren geconfronteerd?

Ik denk persoonlijk dat wij meer fijne geuren dan vieze luchtjes ruiken op een gemiddelde dag maar vieze luchtjes wellicht meer emotie opwekken. Zal het komen door de theorie dat een negatieve ervaring tien keer heftiger wordt ervaren ten opzichte van een positieve ervaring? Is dit ook van toepassing bij het signaleren van geuren? Blijft een vies luchtje om deze reden langer in je hoofd ‘hangen’?

 

Ik vind geuren steeds interessanter worden. Om deze reden ben ik mij meer gaan verdiepen in het zintuig: reuk. Wat weten we van het zintuig reuk en wat willen we nog meer leren over geuren? Hoeveel invloed heeft geur eigenlijk op je smaak?

​

Op Instagram stelde ik uit nieuwsgierigheid de vraag wat je zou willen weten over het zintuig reuk. Afgelopen week ben ik op zoek gegaan naar antwoorden op vragen die ik heb ontvangen. Heb jij een vraag gesteld? Dan lees je hier hoogstwaarschijnlijk je vraag mét antwoord terug.

​

​

Waarom vinden wij geuren vies? Of juist opvallend lekker? 

Ruiken doe je niet alleen met je neus maar ook met je hersenen. Vanuit de neus gaat er een signaal via de reukzenuw naar de bulbus olfactorius in de hersenen, ook wel het primaire reukcortex genoemd. De primaire reuk­cortex zit slechts één synaps (de verbinding tussen twee hersencellen) verwijderd van het limbische systeem in de hersenen, ofwel het emotiecentrum. Dat wil zeggen dat een zenuwcel uit de primaire cortex direct in contact staat met een zenuwcel van het limbische systeem. Vandaar dat sommige geuren zulke sterke emotionele herinneringen met zich kunnen meebrengen. Bijzonder hé? De reukzenuw in de hersenen zit letterlijk en figuurlijk dichtbij het emotiecentrum.

​

In hoeverre heeft geur invloed op smaak? En vice versa?

Je kunt stellen dat smaak, waar het zintuig proeven aan verbonden is, sterk afhankelijk is van ons reukorgaan. Het verschil tussen geitenkaas of blauwe kaas, tussen een aardbei en een banaan, of tussen sherry en port, gaat niet alleen over proeven maar dit gaat vooral over ruiken.

 

Onze tong maakt alleen onderscheid tussen zoet en zout, zuur en bitter. Sinds een paar jaar wordt ook hartig (umami) als een officiële aparte smaak herkend. Waarom het ene zoete of zure product toch anders kan smaken komt door de combinatie van ruiken en proeven. Geuren neem je waar met je neus en dit maakt proeven een stuk intenser. Ook al is geur niet afhankelijk van smaak andersom is smaak ontzettend afhankelijk van geur.

 

Verschilt je reuk op tijdstippen van de dag?

Denk je dat je neus een biologische klok heeft? Tijdens mijn onderzoek over reuk heb ik geleerd dat we halverwege de avond het best kunnen ruiken en in de vroege ochtend ons reukvermogen het slechtst is. Amerikaanse onderzoekers hebben onderzocht of er tijden op de dag zijn waarop iemand beter kan ruiken. Dit werd negen dagen lang getest bij kinderen tussen de 12 en 15 jaar. Het ene kind kon een stuk beter ruiken dan de ander maar wat overeenkwam, was dat het reukvermogen ’s avonds op z’n best was. Volgens onderzoeker Rachel Herz zou de verklaring hiervoor te herleiden zijn in de evolutie. Als eten bij het vallen van de avond het beste moment is, klinkt dit als een logische verklaring. Vind je niet?

 

Waarom werkt geur beter in combinatie met zien?

Smaak kun je niet alleen ruiken en proeven maar ook zien. Tijdens een experiment wat ik heb ontworpen voor de Dutch Design Week in 2017 werd me dit extra duidelijk. Ik liet bezoekers geuren ervaren door geuren in witte, kale kubussen te verwerken. Geuren proberen te herkennen zonder object of vorm bleek erg lastig. De geur van koffie werd bijvoorbeeld niet direct herkend. De meeste bezoekers dachten dat dit de geur van karamel was. Geur wordt dus totaal anders geïnterpreteerd als je er (g)een beeld bij hebt.

 

Hierbij maakt de kleur nog een belangrijk verschil. Wanneer de kleur niet overeenstemt met de geur heeft dit vaak grote invloed. Bij het zien van de kleur rood als je aan een banaan ruikt bijvoorbeeld, is bewezen dat veel mensen de neiging hebben om deze geur met kersen te associëren. Dit komt doordat je brein kleuren en figuren anders verwerkt wanneer ze samengaan met geur.

 

 

Persoonlijk word ik zo blij van deze kennis en besef ik dat het zintuig reuk onderschat wordt. Daar wil ik verandering in brengen. Mijn idee is om een pop-up tentoonstelling te ontwikkelen. Een tentoonstelling waarbij bezoekers meer leren over geur. Het lijkt mij leuk dit samen te ontwerpen en aan te pakken met een andere discipline. Wil jij jouw expertise graag combineren met spatial branding? Ik hoor graag van je!

 

 

Tot snel,

 

Lotte